Kiedy należy stosować ochronniki słuchu – normy i przepisy

Powtarzająca się ekspozycja na hałas o wartości wyższej niż 85 dB może przyczyniać się do trwałego i nieodwracalnego uszkodzenia słuchu, a nawet jego całkowitej utraty. Inne negatywne konsekwencje zdrowotne, jakie mogą powodować szkodliwe dźwięki, to szumy uszne, nadciśnienie czy zaburzenia snu. Tymczasem hałas to czynnik stanowiący zagrożenie w wielu miejscach pracy, a spowodowana nim utrata słuchu okazuje się najczęściej odnotowywanym schorzeniem zawodowym w Unii Europejskiej. Wobec tego nie może dziwić, że UE – po rozporządzeniu 2016/425 – na nowo podeszła do polityki związanej z ochroną słuchu, uznając hałas w środowisku pracy za poważny problem wymagający zastosowania odpowiednich przepisów i środków zapobiegawczych takich jak ochronniki słuchu. Przy jakim hałasie należy je stosować? Jakie są normy? Odpowiadamy!

Ochronniki słuchu – norma a obowiązki pracodawców

Na mocy postanowień Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG szkodliwy hałas został przeniesiony do III najwyższej kategorii zagrożeń. Zmiana ta jeszcze podkreśla skalę problemu, ponieważ III kategoria obejmuje najpoważniejsze zagrożenia prowadzące do nieodwracalnych konsekwencji, w tym śmierci i trwałej szkody na zdrowiu. Obok ryzyka związanego ze szkodliwym hałasem wymienia się w niej m.in. upadek z wysokości, porażenie prądem elektrycznym czy promieniowanie jonizujące.

Co to oznacza w praktyce? Fakt ten narzuca szereg obowiązków dla właścicieli miejsc pracy, w których pracownicy narażeni są na ekspozycję na szkodliwe dźwięki. Pracodawca powinien przede wszystkim wprowadzić środki zapobiegawcze służące zredukowaniu poziomu ekspozycji na hałas. Dotyczy to kwestii organizacyjnych i technicznych, m.in. doboru sprzętu emitującego możliwie najmniejszy hałas, procedur i metod pracy, które mogą w pewien sposób ograniczyć ryzyko, a także wdrożenia skutecznej edukacji i szkoleń kadry pracowniczej. Jeśli jednak zagrożenia wynikającego z ekspozycji na hałas nie można uniknąć za pomocą środków technicznych, pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia doboru ochronników słuchu i udostępnienia ich pracownikom i co istotne zapewniając ich poprawne użytkowanie.

Ochronniki słuchu – od ilu decybeli?

Ochronniki słuchu muszą redukować hałas w takim stopniu, aby narażenie użytkownika nie przekraczało wartości granicznych, które zostały określone w dyrektywie 2003/10/WE, a implementacja do prawa polskiego została przeprowadzona poprzez rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne. Rozporządzenie definiuje progi działania (dla ekspozycji na hałas to 80 dB), których przekroczenie wymusza na pracodawcy określonych działań. Z kolei rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy określa poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy, który nie może przekraczać dopuszczalnej wartości granicznej 85 dB. Co istotne, w celu ustalenia indywidualnej ekspozycji pracownika na hałas, należy wziąć pod uwagę również tłumienie wprowadzone przez indywidualne ochronniki słuchu. Zachowanie granicznych wartości ekspozycji na szkodliwe dźwięki jest warunkiem koniecznym do tego, by uniknąć nieodwracalnego uszkodzenia słuchu pracowników. 

Ochronniki słuchu – przy jakim poziomie hałasu są wymagane?

 Wspomniane rozporządzenia stanowią, że w sytuacji, gdy narażenie na hałas w miejscu pracy:

• przekracza wartość działania – 80 dB – pracodawca musi udostępnić pracownikom ochronniki słuchu;
• osiąga lub przekracza wartość dopuszczalną – 85 dB – obowiązkowo stosuje się ochronniki słuchu w obszarach, w których istnieje ryzyko uszkodzenia słuchu na skutek hałasu.

Wartość dopuszczalna 85 dB to wartość, której nie należy przekraczać w żadnym momencie, co gwarantuje zastosowanie odpowiednich ochronników słuchu. 3M jako lider wśród producentów środków ochrony indywidualnej oferuje nie tylko wysokiej jakości sprzęt, ale również kompleksowy program ochrony słuchu w środowisku pracy. Wysoka skuteczność ŚOI to bowiem połączenie właściwej edukacji pracowników z odpowiednim nadzorem i współpracą.